Waarom retro spelen op een OLED anders voelt
OLED‑tv's leveren fantastische contrasten en diepe zwarttinten, maar zijn ontworpen voor moderne, progressieve bronnen en hoge resoluties. Klassieke consoles outputten vaak 240p, 480i of analoge composite‑/SCART‑signalen die tv’s moeten deinterlacen en opschalen. Dat kan leiden tot onscherpte, combing‑artefacten en onwenselijke inputlag. Gelukkig zijn er meerdere routes om die problemen op te lossen — van eenvoudige instellingen tot speciale upscalers.
Verbinden: welke kabels en converters werken het beste?
De kwaliteit van de aansluiting bepaalt veel van wat je ziet en voelt.
- RGB/SCART of component boven composite: Gebruik waar mogelijk RGB of component, die geven een schoner signaal dan composite (gele kabel).
- SCART/analog → HDMI converters: Er bestaan eenvoudige en geavanceerde converters. Professionele of gespecialiseerde line‑doublers (zie hieronder) geven doorgaans betere resultaten dan goedkope all‑in‑one adapters.
- HDMI kabels en poorten: Kies een stevige HDMI‑kabel en sluit aan op een poort die geschikt is voor game use. Bandbreedte is meestal geen probleem voor 480p, maar stabiliteit wel.
Inputlag: verminderen zonder concessies
Inputlag is de vertraging tussen je controlleractie en het beeld. Voor retro games is lage lag vaak fundamenteel voor de ervaring.
- Zet game mode aan: Schakel op je OLED de game mode of low latency mode in. Dit minimaliseert verwerking en verlaagt lag. Meer over beeldprofielen en kalibratie lees je op beeldinstellingen en kalibratie.
- Gebruik een hardware scaler: Line‑doublers en scalers zoals OSSC of RetroTINK geven veel lagere vertraging dan softwarematige HDMI‑converters. Ze doen integer scaling (x2, x3) en behouden scherpte.
- ALLM en HDMI‑instellingen: Als je upscaler of console dit ondersteunt, activeer ALLM (Auto Low Latency Mode) zodat de tv automatisch overschakelt naar laag‑latency modus bij brondetectie.
- Vermijd zware tv‑processors: Schakel motion smoothing, noise reduction en andere beeldverwerking uit.
Scanlines: authenticiteit terugbrengen
Veel spelers willen het karakter van een CRT behouden. Scanlines waren een groot deel van die look — de horizontale donkere strepen die beelden zachter en filmischer maakten.
- Hardwarematige scanlines: Sommige scalers en upconverters bieden ingebouwde scanline emulatie en kunnen die op een lage‑lag manier toevoegen.
- Software shaders: Als je via een emulator speelt (bijvoorbeeld RetroArch), kun je shaders gebruiken die scanlines, phosphor bloom en andere CRT‑effecten simuleren. Dit geeft veel controle over sterkte en stijl.
- Analoge routes: Voor puristen bestaan er FPGA‑en en high‑end apparaten die de originele signalen heel precies naar HDMI omzetten met behoud van karakter en minimale lag.
Upscaling, integer scaling en scherpte
Moderne tv’s schalen automatisch naar hun eigen resolutie. Dat kan onscherp of vervormd ogen bij retro grafische blokken.
- Integer scaling: Zorg dat je scaler of apparaat integer scaling ondersteunt (vermenigvuldiging van pixels zonder interpolatie). Dit voorkomt half‑pixels en blur.
- Sharpness en pixel mapping: Zet de sharpness op laag of 0 en kies een beeldmodus die 1:1 pixelmapping of “Just Scan” biedt als je tv dat ondersteunt.
- Aspect ratio: Stel het beeld in op 4:3 of ‘origineel’ om uitgerekte sprites te vermijden.
Beeldinstellingen en kalibratie
Een correcte calibratie verbetert kleur en contrast zonder extra verwerking. Schakel alles uit wat beeld voorspelt of interpoolt (motion smoothing, dynamic contrast). Gebruik aanbevolen instellingen als uitgangspunt en pas aan naar smaak. Als je meer wilt weten over OLED‑eigenschappen, startpunt is wat is oled en waarom het zich anders gedraagt dan LCD.
Burn‑in en statische HUD’s
Retro games tonen vaak vaste HUD‑elementen. OLED‑panelen zijn gevoelig voor inbranding bij langdurige statische beelden.
- Vermijd zeer langdurig tonen van dezelfde HUD op maximale helderheid.
- Gebruik automatische pixelsparende functies en rust af en toe de tv uit.
- Lees voor uitgebreide richtlijnen over dit onderwerp burn‑in en levensduur.
Veelvoorkomende problemen en oplossingen
- Combing of interlacing‑artefacten: Gebruik een line‑doubler of een juiste deinterlacer.
- Vertroebeld beeld: Schakel tv‑interpolatie uit en kies integer scaling of een betere scaler.
- Lag ondanks game mode: Controleer of de converter zelf niet de bron van lag is. Een goede hardware scaler reduceert dit flink.
Praktisch stappenplan
Volg deze stappen om snel te verbeteren:
- Sluit de console via RGB/SCART of component aan waar mogelijk.
- Gebruik bij voorkeur een line‑doubler/upscaler die integer scaling en scanline‑emulatie biedt.
- Zet je tv op game mode en schakel motion processing uit.
- Stel aspect ratio en pixelmapping in (4:3, Just Scan).
- Voorkom langdurige statische HUD’s en verdiep je in burn‑in preventie.
Meer leren en vervolgstappen
Wil je dieper duiken in specifieke instellingen of meer algemene OLED‑kennis? Bekijk onze pagina’s over gaming op oled, beeldinstellingen en kalibratie en burn‑in en levensduur. Voor praktische accessoires en opstellingstips lees je ook de vergeten accessoires die je OLED‑tv‑ervaring echt verbeteren.
Met de juiste combinatie van kabels, converters en tv‑instellingen kun je klassieke consoles laten stralen op een moderne OLED. Of je nu gaat voor pixel‑perfecte scherpte of juist de nostalgische CRT‑look: er is altijd een oplossing die zowel visueel plezier als lage inputlag oplevert.
